Beginnende schrijvers gezocht! Wat we willen bestellen? Poëzie, proza, essays … schrijf erop los. Ons volgende nummer zal draaien rond ‘vervreemding’. “De makkelijkste manier om een doolhof te maken – je knoopt een doek voor je ogen en begint te lopen”, schrijft de Bulgaarse auteur Georgi Gospodinov.[1] Zo snel en eenvoudig kun je de dingen vervreemden: de wereld is precies hetzelfde, maar jouw perceptie ervan is radicaal veranderd.

Kunst helpt om anders waar te nemen en daarmee automatismen te doorbreken. Een essentieel kenmerk van kunst, van literatuur, is daarom de vervreemding: dat wat de Russische literatuurwetenschapper Viktor Sjklovski ‘ostrannenie’ noemde.[2] Voor Sjklovski was ostrannenie een voorwaarde voor goede kunst. Echte kunst maakt wat we kennen ineens onbekend, door ons te betoveren en te verleiden, door onze aandacht te doen glijden naar het onopgemerkte, ons op het verkeerde been te zetten en nieuwe dingen te tonen. 

Vervreemding draait om het enigmatisch maken van dingen die we dachten te kennen: heronbekendmaking. Het bekende wordt weer geheimzinnig. Dit is het rijk van het absurdisme en surrealisme waarin begrippen en gedragingen op hun kop worden gezet. En het is ook het terrein van de kleine verrassing of de perspectiefwisseling. Vervreemding voelt alsof de schroefjes van de wereld langzaam losgedraaid worden, alsof de trein ineens naar een ander spoor springt, ook als er niks onwaarschijnlijks gebeurt.

De hallucinatoire verhalen van Silvina Ocampo en de bizarre fragmenten van Daniil Charms zijn even vervreemdend als de vlijmscherpe alledaagse observaties van Claire-Louise Bennet. De hyperactieve chaos van Fiston Mwanza Mujila’s Tram 83 is even verontrustend als het trage drup-drup-druppen van een eettafelgesprek bij Roberto Bolaño.

Vervreemding vereist ook veel van de schrijver. Om te weten wát verontrustend zal zijn, moet je eerst weten wat de standaard is, het cliché. Bij vervreemding ligt de vaardigheid er daarom in om de vorm simultaan in te zetten met de inhoud. Een tekst vervreemdt niet als ons gezegd wordt dat de wereld hapert, maar we dat niet kunnen voelen.

We willen de schrijvers ook graag uitdagen om voor dit nummer meer narratief te schrijven: plot, wendingen, ontwikkelingen, tijdssprongen, locaties, dialogen – en de dingen daarin te destabiliseren, verwarren, heronbekendmaken. Dus geef ons jullie opruiende literatuur, jullie verhalen, gedichten of essays die het bekende in een nieuw licht zetten, jullie teksten die verwarren – niet omdat ze onhelder of warrig zijn, maar omdat ze ons iets nieuws laten voelen.

---

Deadline: 14 februari 2025.
Kijk voor de voorwaarden voor je inzending wel eerst even op onze inzendpagina.

Kluger Hans doet ook graag expliciet een oproep naar beginnende literaire vertalers. Wil je graag werk van een opkomende schrijver uit een ander taalgebied vertalen naar het Nederlands? Stuur dan zeker je vertalingen in, want we zetten met plezier vertaaltalenten en internationale schrijvers in de kijker. Lees voordat je iets instuurt onze inzendpagina goed na voor de nodige richtlijnen (over rechten, etc.).

---

[1] Georgi Gospodinov. De wetten van de melancholie. vert. Hellen Kooijman. Amsterdam: Ambo|Anthos, 2015 [2011].[2] Viktor Sjklovski. “De kunst als priom” [kunstgreep/procedé] (1917), vert. Tine Stuurman & Sjifra Herschberg. in: Barend van Heusden et al. (red.). Literaire cultuur (Heerlen/ Nijmegen: Open Universiteit/Uitgeverij SUN, 2001). p. 104-21.